دانستنی هایی جالب درباره دریای خزر

دانستنی هایی جالب درباره دریای خزر

دانستنی هایی جالب درباره دریای خزر

مناقشه تعیین خط بستر و سهم آبی کشورها در دریای خزر سال ها‌ست که به یک چالش جدی میان کشورهای حاشیه این دریا بدل شده است. مسئله ای که به ویژه با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ و تغییر وضعیت بازیگران حاضر در این مجادله از ۲ به ۵ شرایط پیچیده تری را پدید آورده است.

اما موضوع امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر، به ویژه در روزهای گذشته به یک مساله ملی‌ نزد بسیاری از شهروندان تبدیل شده؛ جایی که مردم نگرانند دولت نتواند از حقوق «ملت» در دریای خزر دفاع کند. این در حالیست که افراد صرف نظر از تخصص، دانش و میزان مطالعه، خود را در جایگاه مدعی قرار می‌دهند و مذاکره کنندگان، دیپلمات‌ها، وزارت خارجه، دولت و حتی کل نظام سیاسی ایران را به اتهام آنچه آنها «خیانت علیه منافع ملی ایران زمین» می‌خوانند به باد انتقاد تهمت و دشمنام می‌بندند.

این موضوع به شکل غیر عادی ای عمومیت پیدا کرده است. بسیاری از رسانه های داخل و خارج ایران هم در ساعت های قبل و بعد از امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر، با انتشار تحلیل و مصاحبه و کارتون و کاریکاتور، خشم خود را نسبت به «آب رفتن سهم ایران در دریای خزر» ابراز کردند.

این حجم از توجه مردم همیشه در صحنه ایران زمین ما را بر آن داشت تا نکاتی جالب و خواندنی در مورد دریای خزر را به اطلاع کاربران برسانیم تا کسانی که مدعی حق گیری هستند دست کم با ویژگی های بزرگ ترین دریاچه جهان تا حدی آشنا شوند.

برای این منظور در ادامه همراهمان باشید.

کرانه دریای خزر در ایران

آشوراده تنها جزیره ایرانی دریای خزر است

دریای خزر یک جزیره ایرانی موسوم به آشوراده دارد. جزیره آشوراده با وسعتی حدود یک هزار و ۲۰۰ هکتار از شرق به تنگه‎ای باریک موسوم به تنگه «چپق اوغلی» و از غرب به کانال طبیعی «خزینی» و ادامه شبه جزیره «میانکاله» و از جنوب به خلیج گرگان منتهی می‎شود که طرفداران محیط زیست معتقدند می تواند به یکی از قطب‌های گردشگری ایران تبدیل شود.

دریای خزر یک جزیره ایرانی موسوم به آشوراده دارد

آشوراده در سه کیلومتری بندر ترکمن قرار دارد. این جزیره تا پیش از سال ۷۲ خورشیدی قابل سکونت بود اما زمانیکه در سال ۱۳۷۲ سطح آب دریا بالا آمد، مردم با سیلی مواجه شدند که آنها را مجبور به مهاجرت کرد و جزیره بدون سکنه تنها ماند.

آشوراده در سه کیلومتری بندر ترکمن قرار دارد

دریای خزر، ته مانده ی اقیانوسی است که دیگر نیست

دریای خزر در گذشته بخشی از اقیانوسی به نام «تتیس» بود. تتیس اقیانوسی در دوران باستان بوده که بین دو قاره به نام های گوندوانا و لوراسیا قرار داشته. اما با گذشت زمان، بخشی از ابرقاره گوندوانا از آن جدا شد و بعدها صفحه هند-استرالیا را تشکیل داد. این بخش که دایما در حرکت بوده در نهایت به اوراسیا نزدیک و نزدیک تر می شود تا آنکه برخورد آن با اوراسیا به پایان تتیس می انجامد و پدید آمدن رشته کوه هیمالیا را رقم می زند.

در حال حاضر، هند، پاکستان، اندونزی و اقیانوس هند جای تتیس را گرفته اند.

دریای خزر در گذشته بخشی از اقیانوسی به نام «تتیس» بود

دریای خزر نام ها و عناوین گوناگونی دارد

دریای خزر که از جنوب به ایران، از شمال به روسیه، از غرب به روسیه و جمهوری آذربایجان و از شرق به جمهوری های ترکمنستان و قزاقستان محدود می شود، با عناوین مختلفی در سراسر جهان یاد می شود؛ از جمله می‌توان به «دریای کاسپین»، «بزرگ ترین دریاچه جهان»، «کوچکترین دریای خودکفای کره زمین» یا «بزرگترین پهنه آبی محصور در خشکی» اشاره کرد.

دریای کاسپین کمتر از ۵ متر عمق دارد

دریای خزر حدود ۱۰۳۰ تا ۱۲۰۰ کیلومتر طول، بین ۱۹۶ تا ۴۳۵ کیلومتر عرض دارد، عمق آن به طور میانگین کمتر از ۵ متر است و سطح آن در حدود ۲۸ متر پائین تر از سطح دریاهای آزاد است. باید بدانید که قسمت شمالی این دریا به قدری کم‌عمق است که فقط نیم درصد آب دریا در یک چهارم شمالی آن قرار دارد.

دریای خزر حدود ۱۰۳۰ تا ۱۲۰۰ کیلومتر طول، بین ۱۹۶ تا ۴۳۵ کیلومتر عرض دارد

دریای خزر بهترین منبع برای کسب درآمد است

دریای خزر مملو از ذخایر نفت و گاز است که در زیر بستر دریا واقع شده است. پژوهش ها نشان می دهد حجم ذخایر تخمین زده شده نفتی در دریای خزر حدوداً برابر با ۵۰ میلیارد بشکه و ذخایر گاز طبیعی تأیید شده هم برابر با ۲۵۷ هزار میلیارد فوت مکعب بوده است؛ که این ارقام ۴٪ از ذخایر گاز و نفت دنیا را تشکیل می دهد. البته انواع ماهیان خاویاری هم از دیگر منابع مهم دریای خزر بشمار می رود. دریای مازندران محیطی مناسب برای زندگی و رشد مرغوب ترین ماهی های خاویاری جهان بشمار می رود به طوریکه ۹۰ درصد صید ماهیان خاویاری مختص به این دریاست.

۹۰ درصد صید ماهیان خاویاری مختص به دریای خزر می باشد

جهت جریان آب دریای کاسپین سبب آلودگی ساحل ایران می شود

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که چرا سواحل دریای خزر در ایران تا این اندازه آلوده و کثیف است؟ علاوه بر رعایت نکردن خود مردم که ساحل را با سطل زباله اشتباه می‌گیرند، باید بدانید که جهت جریان آب این دریاچه از سمت شمال غربی به جنوب شرقی است. همین جهت جریان و عمق زیاد آب در سواحل ایران منجر به تجمع انواع آلودگی های این دریاچه در سواحل ایران به میزانی بیشتر از کرانه های دیگر کشورها می شود.

دریای خزر مملو از ذخایر نفت و گاز است که در زیر بستر دریا واقع شده است

آلودگی ناشی از عملیات اکتشاف و استخراج نفت خزر را تهدید می کند

آلودگی معضلی جدی و خطرناک برای دریای خزر بشمار می رود به طوری که با ورود سالیانه ۱۲۲ هزار و ۳۵۰ تن آلودگی از کشورهای حاشیه این دریا به ویژه آلودگی ناشی از عملیات اکتشاف و استخراج نفت، محیط دریای کاسپین را آلوده کرده و گونه های زیستی این دریا را در معرض خطر جدی قرار داده‌است.

آلودگی معضلی جدی و خطرناک برای دریای خزر بشمار می رود

نام خزر توهین به ایرانی هاست!

بسیاری معتقدند نوشتن نام خزر برای دریای شمال ایران، توهین به ایرانی هاست! برای اینکه خزرها، قومی بوده اند که در دوران های مختلف به ایران می تاختند. خزرها به همراه دیگر اقوام بیابان‌گرد شمال قفقاز، در زمان ساسانیان، بارها و بارها به سرزمین ایران می تاختند و پس از حضور کوتاه مدت خود معمولاً به دست سپاه ساسانی از مرزهای ایران بیرون رانده می شدند. این قوم هم‍‌واره با بیزانس بر ضد ایران هم پیمان بود. بنای استحکامات بزرگی چون شهر دربند در شمال قفقاز در عهد ساسانیان، که برای جلوگیری از حملات خزران صورت گرفت، هنوز پا برجاست.

چرا کاسپین؟

کاسپین نامی است که اروپائی ها و دیگر مردمان جهان برای دریای شمال ایران به کار می برند. فارسی زبانان نیز از جمله تاجیکان آن را «کاسپین» می نامند. کاسپین خود از نام قوم آریایی کاسپی (یا کاسّی) گرفته شده است که ابتدا در کرانه های غربی تا جنوب غربی آن ساکن بوده اند و به تدریج تا کرانه های جنوبی آمدند.

اروپائی ها و دیگر مردمان جهان دریای شمال ایران را کاسپین نامیدند